Historia kościoła

Wśród licznych świątyń Krakowa kościół św. Stanisława Kostki, który w tym roku obchodził będzie 68 lat konsekracji, zalicza się do najmłodszych. Jego powstanie i dotychczasowa historia związana jest ściśle z dwoma faktami: utworzeniem, nowej kościelnej jednostki administracyjnej na terenie Krakowa – parafii pod tym samym wezwaniem oraz obecnością przy niej duszpasterzy ze Zgromadzenia Salezjańskiego. Równorzędnym patronem kościoła jest św. Jan Bosko, założyciel salezjanów.

W lipcu 1918 roku Metropolita Krakowski ks. bp Adam Sapieha powierzył Towarzystwu Salezjańskiemu nową placówkę duszpasterską, utworzoną na części parafii św. Józefa w Podgórzu, obejmującą tereny dzielnic: Dębnik i Zakrzówka oraz gminy Pychowice. Wstępnym, poważnym zadaniem, przed jakim stanęła nowa wspólnota i pierwsi organizatorzy jej życia, którymi byli ks. Antoni Symior i ks. Ignacy Dobiasz, była budowa kościoła jako ośrodka skupiającego wiernych na nabożeństwach i wokół wspólnych parafialnych akcji

Po zebraniu funduszy i zgromadzeniu koniecznego materiału, z energią przystąpiono do budowy, tak że 26 października 1919 roku można już było zaprosić Księcia Metropolitę na uroczystość poświęcenia kamienia węgielnego pod budujący się drewniany kościół, który miał pomieścić około tysiąca wiernych. W rok później, 5 grudnia 1920, kościół został poświęcony i oddany do sprawowania kultu Bożego. Szybki wzrost liczby mieszkańców Dębnik i okolicy, sprawił że już po kilku latach powstała konieczność wzniesienia nowej świątyni. Na zebraniu parafialnym, które pod przewodnictwem trzeciego z kolei proboszcza, ks. Jana Symiora, odbyło się w dniu 13 stycznia 1929 r., utworzył się Komitet Budowy nowego kościoła, mającego pomieścić około 2 tys. wiernych. Konkurs rozpisany na sporządzenie planów budowy wygrał inż. arch. Wacław Krzyżanowski. Po zatwierdzenie projektu przez Komisję Metropolitalną i Władze Budownictwa Miejskiego przystąpiono do zbierania funduszy i robót wstępnych (kwiecień 1932) na terenie, który ofiarowała Rada Miejska. W kilka miesięcy po rozpoczęciu prac, 9 października 1932 roku, ks. abp A. Sapieha poświęcił kamień węgielny. Wskazując na trud budowy w niełatwych czasach ogólnego kryzysu ekonomicznego powiedział m. in.:

„Stoimy u fundamentów kościoła, dzieła, które można by nazwać zuchwałym w dzisiejszych czasach, gdyż wszyscy jesteśmy zgnębieni nędzą i troską”.

Entuzjazm, z jakim podjęto prace przy kościele, umocniła decyzja Kurii Metropolitalnej, która dekretem z dnia 10 października 1930 r. ogłosiła palcówkę dębnicką samodzielną parafią; w dwa lata później, dnia 23 IX 1932 r., administrację nowo utworzonej parafii powierzono na stałe Towarzystwu Salezjańskiemu. W r. 1934 ukończono budowę wznoszonej przy kościele plebani oraz Inspektoratu Salezjańskiego.

Niezwykłą ofiarność dębnickich parafian sprawiła, że budowa kościoła postępowała nieprzerwanie i na dzień 9 października 1938 roku można było zapowiedzieć uroczystość konsekracji nowej świątyni. W roku wybuchu II wojny światowej poświęcono jeszcze kaplicę ks. Bosko i rozpoczęto montaż organów.

Lata wojny i okupacji nie przerwały działalności tutejszego duszpasterstwa, chociaż natrafiła ona na zrozumiałe w ówczesnych warunkach ograniczenia. Najbardziej tragicznym wydarzeniem tego okresu było aresztowanie przez gestapo salezjanów-duszpasterzy oraz profesorów salezjańskiego seminarium przy ul. Tynieckiej 39. Z aresztowanych wówczas (23 V 1941) salezjanów 9 zginęło w obozach koncentracyjnych (8 księży i 1 koadiutor); wśród nich był ks. Jan Świerc, ówczesny proboszcz parafii, którego po aresztowaniu zastąpił ks. Stanisław Wojciech Krygier.

Do tego bolesnego faktu nawiązał w swoim przemówieniu ks. kard. Karol Wojtyła, który w latach 1938 – 1944 (najpierw jako student UJ) mieszkał na terenie tutejszej parafii, przy ul. Tynieckiej 10:

„Czasy te wspominam w sposób bardzo osobisty. Jestem przekonany, że do powołania kapłańskiego, do którego doszedłem właśnie w tym czasie i tu, w tej parafii, przyczyniły się modlitwy moich braci i moich sióstr i tych moich ówczesnych duszpasterzy, którzy za życie chrześcijańskie każdego parafianina, a zwłaszcza każdego młodego parafianina – wtedy należałem tutaj do młodzieży – płacili nie tylko dobrym słowem, nie tylko szlachetnym przykładem swojego życia, ale także ofiarą i krwią.”

(29 I 1972)

W tym właśnie dębnickim kościele młody kapłan Karol Wojtyła, późniejszy Papież Jan Paweł II, odprawił swoją Mszę św. prymicyjną, dnia 3 listopada 1946 roku.
W latach powojennych, zakres prac duszpasterskiej i oddziaływania jeszcze bardziej się poszerzył. Parafia św. St. Kostki ze swoimi 13 tysiącami wiernych w r. 1947 należała do największych w Krakowie. Kościelne organizacje – Koła Różańcowe, Caritas, Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Męskiej i Katolickie Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej, salezjańskie Oratorium – skupiały dzieci, młodzież i starszych, pod przewodnictwem kolejnych proboszczów: ks. Józefa Matlaka, ks. Władysława Bartona, ks. Wawrzyńca Kapczuka i ks. Stanisława Kubery. W zmieniających się warunkach pracy duszpasterskiej placówka pozostała żywym centrum życia religijnego dzielnicy.

W okresie, w którym funkcję proboszcza parafii pełnił ks. Józef Grzyb (1973 – 1982), zaznaczył się szczególny postęp w pracach zmierzających do ukończenia wystroju wnętrza kościoła. W dzień jubileuszu 50 – lecia Parafii (22 XI 1981) można było przedstawić Dostojnemu Gościowi i Przewodniczącemu Uroczystości, ks. kar. Franciszkowi Macharskiemu, spadkobiercy biskupów krakowskich, świątynię, której widok raduje serca i zachęca do modlitwy. Jedną z poważniejszych inicjatyw była organizacja i wdrożenie prac przy budowie nowych organów, które mają zastąpić stare, mocno zużyte. Ich uroczyste poświęcenie, z udziałem J. Em. ks. kar. F. Macharskiego, zbiega się z objęciem posługi duszpasterskiej przez nowego proboszcza, ks. dra Jana Krawca i doroczną uroczystość Założyciela Zgromadzenia Salezjańskiego – św. Jana Bosko. Jest to także dzień wdzięcznej modlitwy całe wspólnoty parafialnej i chwila pożegnania z byłym proboszczem, ks. Józefem Grzybem.

Poświęcenie organów w kościele św. Stanisława Kostki ma swoją znaczącą, po części symboliczną wymowę: jest wyrazem faktu, ze tutejszy ośrodek duszpasterski, zorganizowany przed 75. laty, chce służyć nadal zasadniczej sprawie, jaką jest rozszerzanie kultu Bożego i rozwijanie życia religijnego parafialnej wspólnoty.

Niepowtarzalnym wydarzeniem była wizyta Ojca Świętego Jana Pawła II, który 17. sierpnia 2002 r dwukrotnie zatrzymał się na terenie naszej Parafii. Najpierw przy ul. Tynieckiej 10 gdzie mieszkał w latach 1938-44. Następnie przed naszym kościołem specjalnie przystrojonym na tę wyjątkową okazję. Na pierwszym planie był obraz Matki Bożej Wspomożycielki Wiernych, przed którym, jak to sam powiedział w 1972 r, wymodlił sobie i ugruntował swoje powołanie kapłańskie!

Ojciec Święty skierował wówczas do nas następujące słowa:

„Zawsze pamiętam tych Salezjanów, których stąd zabrano do obozu koncentracyjnego. Już większość z nich nie wróciła. Zawsze pamiętam! Pamiętam także o Żywym Różańcu, o Janie Tyranowskim. To wszystko wiąże się dla mnie z Dębnikami i z tym kościołem. Z całego serca wam Salezjanom, Duszpasterzom i wszystkim Parafianom Dębnickim błogosławię: w Imię Ojca i Syna i Ducha Świętego. Szczęść Boże!”

Jeden z salezjanów, którzy zginęli w obozie jest już błogosławionym: ks. Józef Kowalski – obrońca różańca św.; w świątyni znajdują się doczesne szczątki Sługi Bożego Jana Tyranowskiego – krzewiciela Żywego Różańca, przewodnika duchowego i przyjaciela Karola Wojtyły; 2 lata temu rozpoczął się proces beatyfikacyjny 8 salezjanów męczenników II wojny światowej.